Makina Mühendisleri Odası Başkanı Emir Taşçıoğlu, “Kum havuzlarının” Dağ Yolu’ndaki kazaların önlenmesinde bir çözüm gibi gösterilmeye başlandığını ifade ederek, durabilmek için kum havuzuna ihtiyaç duyacak bir aracın ivedilikle trafikten alınması gerektiğini vurguladı.
Taşçıoğlu, araçların emniyetli ve güvenli şekilde seyredebilmesi için kum havuzlarını savunmanın hiçbir şekilde mümkün olmadığını söyledi.
Motorlu Araçlar ve Yol Trafik Yasası’nın acilen güncellenerek, yeniden yazılması gerektiğini ifade eden Taşçıoğlu, kazaların; araçlar, yol, mevzuat gibi birçok birleşeni bulunduğunu, araçların emniyetli ve güvenli bir şekilde seyredebilmesi için mevcut yola uyacak şekilde tasarlanması gerektiğini vurguladı.
Makina Mühendisleri Odası, Girne-Dağyolu’nda ağır vasıta araçlarının karşılaştığı tehlikeler ve meydana gelen kazalar konusunda basın toplantısı düzenleyerek, alınması gereken tedbirleri açıkladı.
Makine Mühendisleri Odası Başkanı Emir Taşçıoğlu, oda Araç Kurul üyeleriyle gerçekleştirdikleri toplantıda, özellikle son bir yılda Dağyolu’nda meydana gelen kazaları değerlendirerek, ürettikleri çözüm önerilerini kamuoyuyla paylaşmak istediklerini söyledi.
Geçen aralık ayında ilgili bakanla görüşerek, çözüm önerileri sunduklarını, sorunların önlenebilir olmasına rağmen, o günden bu yana önerilerinin dikkate alınmadığını anlatan Taşçıoğlu, son iki günde meydana gelen trafik kazası sonrasında bu toplantıyı yapmaya karar verdiklerini belirtti.
Bugüne kadar uyarı ve önerilerinin dikkate alınmadığını ifade eden Taşçıoğlu, bu süreç içinde deforme olan yollarda, araç kullanmanın daha da riskli hale geldiğini kaydetti.
Taşçıoğlu, Doğru tedbirlerin alınması yerine, “kum havuzu” ile ilgili gündem oluşturulduğunu, dağ yolundaki kazaların önlenmesinde bir çözüm gibi belirtilmeye başladığına işaret etti.
Taşçıoğlu, denetimsizlik, standartsızlık ve teknolojik yapıdan noksanlığın kazalara sebep olduğunu söyleyerek, Makine Mühendisleri Odası olarak sorunların çözümü için her türlü desteği vermeye hazır olduklarını kaydetti.
HİZMET TİPİ ARAÇLAR VE YOLCU TAŞIMA ARAÇLARI SINIFLANDIRILMALI
AB standartları, Uluslararası standartlar ve Türkiye standartlarının herhangi birine uyulabilmesi için acil olarak ağır hizmet tipi araçlar ile yolcu taşıma araçlarının sınıflandırılması gerektiğini ifade eden Taşçıoğlu, yasanın mevcut hali ile trafik güvenliğine katkı sağlamasının mümkün olmadığını söyledi.
Ülkeye 2. el durumda ithal edilen otobüs, minibüs, kamyon ve iş makinalarının en fazla 5 yıllık olma şartı konulması gerektiğine de dikkat çeken Emir Taşçıoğlu, bu araçların üretici yük taşıma kabiliyetlerini aşmamış ve tadil edilmemiş olması gerektiğini de vurguladı.
Ülkeye yeni veya 2. el durumda, araç imalatçısının haricinde kontrolsüz ithal edilen araçların üstyapı taşıma kabiliyetlerinin üretici standartlarını aşmaması gerektiğini de vurgulayan Taşçıoğlu, yasal olarak ülkede verilen teknik mesnetten yoksun, üreticinin standartlarını aşan üstyapılı kamyonların yollarda kullanımını engellemek için gerekli tedbirlerin alınması gerektiğine işaret etti.
KUM HAVUZUNA İHTİYAÇ DUYABİLECEK KAMYONLARIN KAYITLARININ SİLİNMESİ GEREK
Servis fren sistemi, imdat fren sistemi, geciktirici (retarder) fren sistemi olmayan veya kifayetsiz olan araçların kaza yapma risklerinin yüksek olduğu göz önünde bulundurularak, bu araçların daha sık denetlenmesi gerektiğine işaret eden Taşçıoğlu, “Kum havuzu tedbiri ile kifayetsiz fren ve eksik güvenlik donanımlarına sahip araçların trafikte kullanılmasına imkan sağlanmaktadır. Yokuş aşağı iniş esnasında kum havuzuna ihtiyaç duyabilecek kamyonların kayıtlarının silinerek hurdaya ayrılması için mevzuat hazırlanması ve karar üretilmesi gerekmektedir” dedi.
Taşçıoğlu ve Araç Kurul üyesi Ayer Yarkıner, alınmasını gerekli gördükleri tedbirleri okudu.
Makina Mühendisleri Odası (MMO) olarak kendi mesleki alanımızla ilgili olan “Trafikde Araç Güvenliği” ile ilgili birçok kez Bakan ve ilgili daire müdürlerine alınması gereken acil tedbirler güvenli araç kullanılması ile ilgili bilgi verdik. Araçların sınıflandırılması ihtiyacı, trafik ile ilgili yasanın belirlenecek standartlarla birlikte yeniden yazılması için destek olacağımız bu toplantılarda anlatılmıştır. Bugüne kadar maalesef uyarılarımız ve önerilerimiz dikkate alınmamıştır, bu süreç içerisinde de deforme olan yollarda araç kullanmak daha riskli hale gelmiştir. Buna rağmen doğru tedbirlerin alınması yerine “kum havuzu“ ile ilgili bir gündem oluşturulmuş, dağ yolundaki kazaların önlenmesine bir çözüm gibi belirtilmeye başlanmıştır. Durabilmek için kum havuzuna ihtiyaç duyacak bir aracın ivedilikle trafikden alınması gerekmekte, Motorlu Araçlar ve Yol Trafik Yasasının acilen güncelleştirilmesi ve yeniden yazılması gerekir. MMO olarak her türlü desteği vereceğimizi belirtir, acilen alınması gereken tedbirleri şöyle sıralarız:
1. AB standartları, Uluslararası Standartlar ve Türkiye Standartlarının herhangi birine uyabilmemiz için çok acil olarak ağır hizmet tipi araçlar ile yolcu taşıma araçlarının sınıflandırılması gerekmektedir. Yasanın mevcut hali ile trafik güvenliğine katkı sağlaması mümkün değildir. Kamyonlar N1, N2 ve N3 otobüsler M1, M2 ve M3 çekici araçlar da O1, O2 ve O3 sınıflandırılmalıdırlar. Yasada mevcut tanımlar ve kurallar güncelliğini kaybetmiştir.
2. Ülkeye 2 nci durumda ithal edilen otobüs, minibüs, kamyon ve iş makinalarının en fazla 5 yıllık olma şartı konmalıdır. Bu araçlar üretici yük taşıma kabiliyetlerini aşmamış ve tadil edilmemiş olmalıdırlar.
3. Ülkemize yeni veya 2 nci durumda araç imalatcısının haricinde kontrolsuz ithal edilen araçların üstyapı taşıma kabiliyetleri üretici standartlarını aşmamalıdırlar. Yasal olarak ülkemizde verilen teknik mesnetten yoksun, üreticinin standartlarını aşan üstyapılı kamyonların yollarda kullanımını engellemek için gerekli tedbirler alınmalıdır.
4. Panel van araçlar yasada yük ve yolcu taşıma aracı olarak belirtilmiştir. Panel van tipi araçlardan homologasyon olmadan aks taşıma kabiliyetlerinin üzerinde yolcu taşıma aracına dönüştürülmesine müsaade edilmemlidir.
5. Güvenli yolcu taşıma donanımı olmayan otobüsler (acil çıkış kapısı, yangın uyarı donanımı, yavaşlatıcı fren donanımı, yolcu kapısı açıkken hareketin engelenmesi, tekerleklere eşit ve etkili fren sistemi) trafikten el çektirilmeli, bu araç kullanıcılarına kifayetli otobüs tedariki için destek verilmelidir.
6. 2 nci durumda veya imalatçısının kontrolü dışında tadil edilerek adaya getirilen araçlar için “yeterli güvenlik donanımlarına“ sahip olduklarına dair MMO’dan ithal öncesi uygunluk belgesi alınmalıdır.
7. Tehlikeli Madde taşıyan çekici araçların, kamyonların ADR standartlarında olması sağlanmalıdır. ADR standartı ülkemizde kullanılmalıdır.
8. Hafriyat kamyonlarının denetimlerinde araçlar üzerindeki lastiklerin yük endeksleri ve aks taşıma kabiliyetleri hakkında MMO’dan uygunluk belgesi alınmalıdır. Kasalarının üzerine kaç metre küp olduğu yazılmalıdır. Fren sistemlerinde “acil durumda devreye girerek aracı durdurabiecek kifayetli bir fren donanımı olmalıdır (imdat freni).
9. Hafriyat kamyonlarının yol durumları da dikkate alınarak taşıma kabiliyetinin artırılması için kontrolsuz şekilde aks sayısına izin verilmemelidir. 8×4 veya 8×2 aks konfigürasyonunda olacak araçların güzergahları sınırlandırılmalıdır (sadece Lefkoşa–Girne; Girne – Lefkoşa – Mağusa, Lefkoşa – Mağusa – Güzelyurt).
10. Hafriyat maksatlı kullanılacak kamyon ve çekici araçların araç kayıt dairesinde ayrı bir kayıt ile takip edilmesi ve muayeneleri yapılmadığında veya geciktirildiğinde T izinlerinin iptal edilerek yük taşımasının yasaklanması ve frenlerle ilgili aşağıda yazılı kontrol üsüllerinin muayenelerde yapılabilmesi için tedbir alınmalıdır.
11. Servis fren sistemi, imdat fren sistemi, geciktirici (retarder) fren sistemi olmayan veya kifayetsiz olan araçların kaza yapma riskleri yüksektir. Bu araçlar daha sık denetlenmelidir.
12. Kum havuzu tedbiri ile kifayetsiz fren ve eksik güvenlik donanımlarına sahip araçların trafikde kullanılmasına imkan sağlanmaktadır. Yokuş aşağı iniş esnasında kum havuzuna ihtiyaç duyabilecek kamyonların kayıtlarının silinerek hurdaya ayrılması için mevzuat hazırlanması ve karar üretilmesi gerekmektedir.
13. Havalı (pnömatik) fren donanımına sahip araçların frenleme basınç seviyesi olması gerekenden %65 daha düşük seviyeye gelmişse göstergeye ilave olarak sesli uyarı sistemi ile de operatör uyarılmalıdır.
14. Çekici ile arkasındaki römork arasında pnömatik fren bağlantısı en az 2 boru hattı ile yapılmalıdır. Çekici ve römorkunun fren uygulamasına eşit sürede eşit basınçta etki göstermesi gerekir (dağ yolundaki kaza).
15. Kamyon ve Çekicili araçlarda fren hava basınçlarının düşmesi halinde üreticinin belirlediği basınç değerine gelindiğinde acil fren sistemi otomatik olarak devreye girmelidir.
16. Kamyon ve çekici araçların fren göstergelerindeki hata miktarı 0,44 bardan fazla ise gösterge değiştirilmelidir.
17. Kamyonlarda çekici araçlarda otobüslerde hava kaçağı testi için operatörler ve muayene yetkilileri bilgilendirilmelidir.
18. Fren ve donanımındaki hava kaçakları kamyonlarda 0 değerinden tam basınç değerine 3 dakikada ulaşmalıdır. Bu süre Çekici ve römorklu araçlarda 6 dakika olmalıdır. Bu hususlar muayenelerde kontrol edilmelidir.
19. Kamyon, otobüs ve çekici (römorku takılı) araçlarda motor çalışmadığı ve hava deposu tam dolu iken frenlerin kullanılmaması halinde depoda basınç düşmesi 10 dakikada 0,1 barı geçmemlidir.
20. Fren donanımlarının kifayetlilik/yeterlilik/fonksiyonellilik kontrolları için Araç Muayene istasyonlarının ihtiyaç duyacağı teknik techizat sağlanmalıdır. MMO’nun labaratuarının tamamlanmasına destek olunması halinde bu hizmet odamız tarafından yapılabilecektir.
21. Minibüs, çekici ve ağır hizmet tipi araçların fren donanımlarında en az 1 adet yabancı kuvvetle çalışan fren sistemi olmalıdır.
22. Kamyon, otobüs ve minibüs işletmecilerine belirli bir süre tanınarak vergileri sıfırlandırılmış en fazla 5 yaşında orjinalliği bozulmamış araç ithal izni verilmesi ve teşvik edilmeleri gerekmektedir. Aksi halde özellikle otobüs işletmecileri ekonomik olarak yüksek değere sahip pahalı araçları satın alma güçlüğü yaşayabilecektir.
23. Ülkemizi ziyaret eden turistler dağ yolundaki kum havuzunu, yolda giden ekonomik ömrünü doldurmuş araçları görüp güneydeki emsalleri ile mukayese ettiğinde nasıl bir sonuç elde edebilecektir. Ülkemizde yolcu ve yük taşıma hizmetlerinin çağdaş hale gelmesi için gösterilecek gayret ülke sevgisi ve halka verilen değerin de bir göstergesidir. Nutuklar atılacağına hizmetler yapılsa idi şu anda bu konular konuşulmayacaktı.
24. Ağır hizmet araçlarının sadece güvenlik donanımları tehlikeli değildir. Aynı zamanda egsoz gazı emisyonları da çok önemlidir. Egsoz gazı test istasyonları kurulmuş olmasına rağmen ülkemizde eksoz gazı salınımını azaltacak emisyon değerleri dikkate alınmamaktadır. Şu anda Avrupa’da ve Türkiye’de trafikte Euro 6 normundan daha düşük araç imali ve satışı yapılmıyor. Ülkemizde egsoz emisyon sistemleri eğer Euro 5 veya 6 ise iptal edilerek sağlıksız bir şekilde hava kirletiliyor. Hergün sabah erken saatlerde ve havanın yoğun olduğu saatlerde okula giden çocuklarımız dahil bu egzoz gazını soluyor. Zehirli egzoz gazının çocukların zihinsel gelişimini de etkilediği ve sağlığını bozduğu bilinmektedir. Adaya ithal edilecek araçların egzoz emisyonları en üst seviyede olmalıdır. Aksi halde başka ülkelerin zehir saçan hurdaya ayrılacak araçları için ülkemize getirilecektir.
25. Yüklü kamyonların (16 bin kg dan ağır) ve çekici araçların yokuş inişleri 35 km/h’den (+/- 5 km) fazla olmamalı ve azami 2 nci vites ile inilmeli ve yabancı fren sistemine sahip olamalıdırlar. Bu konu yoğun denetimle sağlanmalıdır. Özellikle dağ yolunda iniş aşağı yol başlangıçlarında araçların durdurlarak kontrol edilmeleri ve denetlenmleri polis tarafından yapılmalıdır.
26. Araç Kayıt dairesince hafriyat kamyonu olarak belirlenen ağır hizmet araçlarının teknik muayenelerinin zamanında yapılmaması veya yolda yapılacak kontrollarda fren zaafiyeti tespit edilmesi halinde bu araçların T izni iptal edilmelidir.
27. Tüm ağır hizmet tipi araçlarda asgari ABS fren sistemi olmalıdır.
28. Otobüs, minibüs, kamyon ve çekici araçların üretici haricinde ve onaylanmamış hibir üstyapısı ve tadilatı MMO’nun uygunluk belgesi vermeden kullanılması engellenmelidir.
Saygılarımla,
MMO Yönetim Kurulu (a)
Emir TAŞCIOĞLU
Başkan
