Ahıska Türkleri, 1944’te Sovyet lideri Stalin tarafından kapalı yük trenleri içinde vatanlarından Orta Asya’ya sürgüne yollanmış bir topluluktur. Stalin liderliğindeki Sovyetler Birliği, 14 Kasım 1944’te Gürcistan’ın Ahıska bölgesinde yaşayan on binlerce Ahıskalı Türk’ü “sınır güvenliğini tehdit ettikleri” gerekçesiyle sürgün etmiştir. Bugün bu Türklerin tarif edilmez acılar çektiği, yerlerinden sürüldüğü, açlıkla ve ölümle imtihanının 74. yıldönümü.
On binlerce insanın hayatını kaybettiği yolculukların ardından Kırgızistan, Kazakistan, ve Özbekistan’a yerleştirilen Ahıska Türkleri, 12 yıl boyunca burada sıkıyönetim rejimi altında yaşamak mecburiyetinde bırakılmıştır.
Ahıska Türkleri kimdir?
Ahıska Gürcistan sınırları içerisinde ve yaklaşık olarak 220 köyden oluşan bir bölgedir. Rusların bu bölgeye verdiği coğrafî isim, Meshetya’dır. Bundan dolayı Meshet Türkleri olarak da isimlendirilirler. 1518’de Osmanlı’nın Çıldır Savaşı ile fethettiği bu bölge bu tarihten sonra Osmanlı sınırlarına eklenmiştir. 250 yıl boyunca Osmanlı Devleti’nin idaresinde kalmıştır. 1829 Edirne Antlaşması ile savaş tazminatı olarak Ruslara verilen bu bölge 1918 yılına kadar Rus hâkimiyeti altında kalmıştır.
Zulüm 1944’te başladı
Ahıska Türkleri için zulüm 1944 yılında başladı. Stalin tam iki saat içinde bu Türkleri tren vagonlarına doldurmuş ve kapalı tren vagonlarında Orta Asya’ya sürmüştür. Ahıska Türkleri Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’a yerleştirildi. Stalin’in korkusu Türkler idi ve Karadeniz kıyılarını Türklerden temizlemek için böyle bir planı devreye sokmuştu. Bu sürgün zamanında 10 binden fazla insan açlık, yokluk, soğuk ve hastalıklarla boğuşarak can vermiştir.
Sonra neler yaşandı?
1989 yılında artık Sovyetler Birliği can çekişirken Türklere karşı son bir hamle daha yaptı. 4 Haziran 1989 günü Özbekistan Fergana’daki Ahıska Türklerine ikinci bir sürgün yapıldığı tarih olarak kayıtlara geçti.
Artık ülkelerine dönmek isteyen Ahıska Türklerini engellenmek ve o bölgeye tekrar yerleşmelerinin önünü tamamen kapatmak istiyorlardı. Bölgede bu tarihte bölgede yaşayan tüm Ahıska Türkleri göç etmek zorunda kaldılar. Azerbaycan, 1989 yılında Özbekistan’ın Fergana vadisindeki şiddetten kaçan Ahıska Türklerinin bir kısmını topraklarına yerleştirdi.
Türkiye de belli bir Ahıska Türk nüfusunu ülkeye kabul etti. Rusya’daki Ahıska Türklerinden 15.000 kadarı ise ABD’nin çeşitli kentlerine yerleşmek zorunda kalmıştır.
Gürcistan 2007 yılında Ahıska Türklerinin Gürcistan’a dönmelerini ön gören bir yasayı kabul etmiştir. Ancak sürgün edilmiş binlerce insanın mal ve mülk devri konusu büyük bir problem teşkil etmektedir. Günümüzde de çözülemeyen sorunlardan dolayı yüz binlerce Ahıska Türkü kendi vatanlarına geri dönememektedir. Kısacası Ahıska Türklerinin sürgünü hala devam etmektedir ve acılar hala dinmiş değildir!
UYGUN: “İNSANLIK TARİHİNİN EN KARA SAYFALARINDAN…”
KKTC Ahıska Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Hakan Uygun, dünyanın 10 ülkesine dağılmış Ahıska Türkleri’nin huzur ve barış içinde anavatanlarına dönmeyi, Gürcistan toplumuyla uyumlu şekilde hayatlarını idame ettirmeyi temenni ettiğini kaydetti.
Uygun, yazılı açıklamasında, Ahıska Türklerinin 14 Kasım 1944’te anavatanlarından sürgün edildiklerini kaydederek, “Ahıska Türkleri’nin sürgününü esefle kınıyoruz” dedi.
Hakan Uygun, yazılı açıklamasında, “Ahıska Türklerinin anavatanlarından sürgün edildikleri tarih olan 14 Kasım 1944, yalnız Türk Tarihinin değil, İnsanlık tarihinin de en kara sayfalarından biridir” dedi.
Uygun şöyle devam etti:
“14 Kasım’ı 15’ ine bağlayan gecede, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinin (SSCB) ani bir operasyonuyla 100 bine yakın Ahıska Türkü, anavatanları olan Gürcistan’ın Ahıska Bölgesindeki evlerinden silah zoru ile çıkartılarak, SSCB içindeki Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’ a sürgüne gönderilmişlerdir. Sürgün esnasında 17 bin insan açlıktan ve hastalıktan hayatlarını kaybetmişlerdir.
Yıllarca dünya kamuoyundan gizlenen sürgünün belgeleri, bugün artık sır olmaktan çıkmış 31 Temmuz 1944 Tarihli, Devlet Savunma Komitesi’nin ‘gizli’ kaydıyla kaleme alınan kararın altında SSCB Devlet Başkanı Stalin’ in imzasının bulunduğu bilinmektedir.
Ahıska Türkleri’ nin sürgün edilişinin 74. Yılı dolayısıyla, Ahıska Türk toplumunun hafızasında tazeliğini koruyan bu insanlık dışı sürgünü büyük bir acı ve hüzünle anıyor, sürgün sırasında hayatlarını kaybedenlere Allah’tan rahmet diliyoruz.
Bugün dünyanın 10 ülkesine dağılmış olan Ahıska Türkleri’nin huzur ve barış içinde anavatanlarına dönmelerini ve Gürcistan toplumuyla uyumlu bir şekilde hayatlarını idame ettirmelerini temenni ediyor, 74. Yılında Ahıska Türkleri’nin sürgününü esefle kınıyoruz.”
